Kua tutuki he Whakaaetanga Matapono mo nga kereme a Te Rarawa
Friday 7 September 2007, 7:48PM
517 views
No te ra nei hainatia ai e Te Runanga o Te Rarawa raua ko te Karauna tetahi Whakaaetanga Matapono hei whakaea i nga kereme hitori katoa a Te Rarawa. Ko nga kanohi o te Karauna i te hainatanga ko Mark Burton, minita mo te Tari Whakatau Take e Pa Ana ki te Tiriti o Waitangi, ko Parekura Horomia, minita mo nga take Maori, ko Mita Ririnui, minita tuarua mo te Tari Whakatau Take e Pa Ana ki te Tiriti o Waitangi, ko Dover Samuels, minita taiwhenua.
---------------------------------
No te ra nei hainatia ai e Te Runanga o Te Rarawa raua ko te Karauna tetahi Whakaaetanga Matapono hei whakaea i nga kereme hitori katoa a Te Rarawa. Ko nga kanohi o te Karauna i te hainatanga ko Mark Burton, minita mo te Tari Whakatau Take e Pa Ana ki te Tiriti o Waitangi, ko Parekura Horomia, minita mo nga take Maori, ko Mita Ririnui, minita tuarua mo te Tari Whakatau Take e Pa Ana ki te Tiriti o Waitangi, ko Dover Samuels, minita taiwhenua.
Ka timata nga whitiwhitinga korero i waenganui i a Te Rarawa raua ko te Karauna i te marama o Tihema i te tau 2002. Hei ta Mark Burton, " Hoki ra ano nga mahi mo te Whakaaetanga Matapono nei ki te Hikoi Whenua na Kahurangi Whina Cooper i arahi atu i Te Hapua i te hiku o Te Ika a Maui ki Te Whanganui-a-Tara i te tau 1975 mo nga whenua o te Maori ka ngaro." I tenei ra, ko Joe - te tama a Kahurangi Whina - tetahi o te ropu whiriwhiri take o Te Rarawa.
Hei ta Mark Burton, "He tutukitanga nui tenei mo Te Rarawa, mo te Karauna hoki. He take nui te Whakaaetanga Matapono i te tutukitanga o nga kereme hitori i raro i te Tiriti o Waitangi, tae atu ki te eanga o nga nawe i roto i nga tau."
Ka whai wahi ki te Whakaaetanga Matapono tetahi whakatika hapa ahurea. Waihoki, ka whiti ki a Te Rarawa tekau nga pito whenua ka nui ki te iwi me ana korero. Haunga tera, ka tiakina nga tika o te hunga rihi i te whenua me etahi atu. Ka tuwhera he kuhunga ki nga tangata katoa i nga wahi me nga wa e tika ana.
Hei ta Parekura Horomia, "Ko tetahi ahuatanga nui o te Whakaaetanga Matapono, ko te nui atu o te wahi ki a Te Rarawa i roto i nga taumata katoa o te whakahaere i nga whenua atawhai i te rohe."
Hei ta Mark Burton, "Ka whakaata te Whakaaetanga Matapono i te pumau o Te Rarawa ki te tiaki i te taiao hei painga mo nga tangata katoa o Aotearoa."
Hei ta Mark Burton ano, "I whai wahi nui a Te Papa Atawhai ki roto i nga whitiwhitinga korero mo te whakatika hapa ahurea ki a Te Rarawa. I taketake ake nga whiriwhiringa i te hononga pai i waenganui i a Te Rarawa me Te Papa Atawhai."
Ko etahi atu wahi o te whakataunga ko te whakatika hapa arumoni e $20 miriona; ka watea mai ki te iwi te hokonga o te e 29% o te Aupouri Forest me etahi atu whenua Karauna; ka rangahau e te Karauna te hokonga o etahi pamu e rua kei raro i a Landcorp, e tareka ai e Te Rarawa te hoko a tona wa.
Ko Burton ano, "Me tu whakahihi nga tangata o Aotearoa mo te whakatutukitanga o enei nawe i runga i te rangimarie me te pai".
"He take nui tenei ki a Te Rarawa, e kake ai ratou ki tetahi nohoanga rawe a nga ra kei te tu."
Ka timata te Karauna ki te whitiwhiti korero me etahi atu ropu, kaikereme mo nga kereme whakawhiti ka puea i te tapaetanga a te Karauna. Ka mahi tahi a te Karauna me Te Rarawa kia tutuki he Whakaaetanga Whakataunga hei whakaritenga ma te iwi katoa o Te Rarawa.